Boşanmada Mal Paylaşımı: Evlilikte Alınan Ev, Araba ve Diğer Mallar Nasıl Paylaşılır

Giriş: Boşanmada Mal Paylaşımının Temel İlkeleri

Boşanma sürecinde en karmaşık ve en çok merak edilen konulardan biri, evlilik süresince elde edilen malvarlığının nasıl paylaşılacağıdır. Türk Medeni Kanunu'nun 220 ve devamı maddelerinde düzenlenen "Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi", bu paylaşımın temel kurallarını belirler.

Bu sistem, evliliği bir "ekonomik ortaklık" olarak kabul eder ve her iki eşin de evlilik süresince elde ettikleri malvarlığı artışından adil şekilde yararlanmasını benimser. Ancak bu, "her şeyin yarı yarıya paylaşılması" anlamına gelmez.

Mal Rejimi Sisteminin Temel İlkeleri

Edinilmiş mallara katılma rejimi, eşlerin mali bağımsızlığını korurken, evlilik süresince ortak çabayla elde edilen kazanımların adil paylaşımını sağlar.

Birinci Bölüm: Mal Rejimi Sisteminin Temelleri

1.1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?

Türkiye'de geçerli olan yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminin temel özellikleri:

• Yasal Rejim: Özel anlaşma yoksa otomatik uygulanan sistem
• Mali Bağımsızlık: Her eş kendi malının sahibi
• Ortak Paylaşım: Edinilmiş mallarda artık değer paylaşımı
• Koruyucu Sistem: Her iki eşin haklarını dengeleyen düzenleme

1.2. Kişisel Mallar ve Edinilmiş Mallar

Mal rejimi sisteminde iki temel mal kategorisi vardır:

Kişisel Mallar (TMK m.219):

• Evlenme öncesi sahip olunan mallar
• Miras yoluyla alınan mallar
• Bağış yoluyla elde edilen mallar
• Kişisel kullanım eşyaları
• Manevi tazminat alacakları
• Kişisel mallara ilişkin gelirler

Edinilmiş Mallar (TMK m.220):

• Evlilik süresince çalışma karşılığı elde edilen gelirler
• Sosyal güvenlik kurumlarından alınan ödemeler
• İş kazası ve meslek hastalığı tazminatları
• Kişisel malların gelirleri (kira, faiz vb.)
• Edinilmiş mallara yapılan yatırımlar

İkinci Bölüm: Malvarlığı Unsurlarının Sınıflandırılması

2.1. Taşınmaz Malların Durumu

Ev ve Konut Paylaşımı:

• Evlenme Sonrası Alınan Ev: Edinilmiş mal, paylaşıma dahil
• Evlenme Öncesi Ev: Kişisel mal, sadece değer artışı paylaşılır
• Miras Yoluyla Alınan Ev: Kişisel mal statüsünde
• Hediye Edilen Ev: Kişisel mal olarak değerlendirilir
• Ortak Alınan Ev: Paylaşım oranları belirlenir

Aile Konutunun Özel Durumu:

• Hangi eşin mülkiyetinde olursa olsun özel koruma
• Tahsis ve kullanım hakları
• Çocuklu evliliklerde öncelikli tahsis
• Kira bedeli ödemeleri

2.2. Taşınır Malların Paylaşımı

Araç Paylaşımı:

• Evlilik Sırasında Alınan Araç: Edinilmiş mal olarak değerlendirilir
• Araç Değer Tespiti: Güncel piyasa değeri baz alınır
• Kredi ile Alınan Araç: Net değer hesaplaması yapılır
• Ticari Araçlar: İş aracı olup olmadığına göre değerlendirme

Diğer Taşınır Mallar:

• Ev esyalari ve mobilyalar
• Elektronik esyalar
• Kıymetli eşyalar ve takılar
• Sanat eserleri ve koleksiyonlar
• Ticari araç ve gereçler

2.3. Finansal Varlıkların Paylaşımı

Banka Hesapları:

• Bireysel Hesaplar: Hesap sahibinin adına açık hesaplar
• Ortak Hesaplar: Her iki eşin imza yetkisine sahip hesaplar
• Vadeli Hesaplar: Mevduat ve yatırım hesapları
• Döviz Hesapları: Yabancı para cinsinden hesaplar

Yatırım Araçları:

• Hisse senedi portföyleri
• Tahvil ve bono yatırımları
• Yatırım fonu katılma payları
• Altın ve değerli maden yatırımları
• Kripto para varliklari

Üçüncü Bölüm: Paylaşım Hesaplama Yöntemleri

3.1. Artık Değer Hesaplaması

Edinilmiş mallara katılma rejiminde paylaşım, "artık değer" üzerinden yapılır:

Artık Değer Formülü:

Artık Değer = Edinilmiş Malların Toplam Değeri - Borçlar - Kişisel Mal Yatırımları

Hesaplama Adımları:

1. Mal Envanteri: Tüm malların listesi çıkarılır
2. Değer Tespiti: Güncel piyasa değerleri belirlenir
3. Borç Düşümü: Mevcut borçlar çıkarılır
4. Kişisel Mal Ayrımı: Kişisel mallar çıkarılır
5. Net Değer: Paylaşıma tabi tutar bulunur
6. Paylaşım: Genellikle yarı yarıya paylaşım

3.2. Değer Tespiti Yöntemleri

Taşınmaz Değerleme:

• Bilirkişi Raporu: Mahkeme tarafından atanan uzman değerleme
• Emlak Danışmanı: Profesyonel piyasa araştırması
• Belediye Değerleri: Resmî vergi değerleri
• Emsal Satışlar: Benzer taşınmaz satış fiyatları

Taşınır Mal Değerleme:

• İkinci el piyasa araştırması
• Uzman değerleme raporları
• Amortisman hesaplamaları
• Özel değerli eşyalar için ekspertiz

Dördüncü Bölüm: Özel Durumlar ve İstisnalar

4.1. Borçların Paylaşımı

Ortak Borçlar:

• Aile Giderleri: Ortak yaşam masrafları
• Konut Kredisi: Aile konutu için çekilen krediler
• Araç Kredisi: Ortak kullanılan araç kredileri
• Kredi Kartı Borçları: Aile ihtiyaçları için yapılan harcamalar

Kişisel Borçlar:

• Evlenme öncesi borçlar
• Kişisel tüketim borçları
• Mesleki faaliyetlerden doğan borçlar
• Kişisel garantiler

4.2. İş ve Meslek Malları

Ticari İşletmeler:

• Şirket Hisseleri: Evlilik süresince edinilen paylar
• İş Varlıkları: Araç, gereç, makine-teçhizat
• Ticari Gayrimenkul: İşyeri, depo, fabrika
• Fikrî Mülkiyet: Patent, marka, telif hakları

Serbest Meslek Araçları:

• Mesleki araç ve gereçler
• Muayenehane, büro varlıkları
• Bilgisayar ve teknoloji yatırımları
• Mesleki kütüphane ve arşiv

4.3. Emeklilik ve Sosyal Güvenlik Hakları

Emeklilik Birikimi:

• Bireysel Emeklilik: Evlilik süresince yapılan katkılar
• İşveren Katkıları: Şirket emeklilik fonları
• Sosyal Güvenlik: Sigorta primleri ve hakları
• Özel Fonlar: Yatırım ve tasarruf hesapları

Beşinci Bölüm: Paylaşım Sürecinin Yönetimi

5.1. Anlaşmalı Paylaşım

Müzakere Süreci:

• Mal envanterinin ortak hazırlanması
• Değer tespitlerinde uzlaşma
• Paylaşım oranlarının belirlenmesi
• Ödeme planının oluşturulması

Protokol Hazırlama:

• Detaylı mal listesi
• Değer tespit yöntemleri
• Paylaşım hesaplamaları
• Teslim ve ödeme koşulları

5.2. Mahkeme Süreci

Dava Açma:

• Yetki ve Görev: Aile mahkemesi
• Dava Dilekçesi: Talep edilen paylaşım detayları
• Delil Toplama: Mal varlığı belgeleri
• Bilirkişi Talebi: Değerleme için uzman atanması

Karar ve İcra:

• Mahkeme kararının kesinleşmesi
• İcra işlemlerinin başlatılması
• Mal devir işlemleri
• Tapu devir prosedürleri

Altıncı Bölüm: Stratejik Öneriler ve Dikkat Edilecekler

6.1. Mal Varlığı Koruma Stratejileri

Evlilik Öncesi Tedbirler:

• Mal rejimi sözleşmesi hazırlama
• Kişisel mal envanteri tutma
• Belgelerin güvenli saklanması
• Değerli varlıkların tespiti

Evlilik Süresince Dikkatler:

• Mali işlemlerin belgelenmesi
• Kişisel mal yatırımlarının kayıt altına alınması
• Ortak yatırımlarda katkı oranlarının belirlenmesi
• Değerli alımlarda kaynağın belgelenmesi

6.2. Değer Artırıcı Faktörler

Gayrimenkul Değer Artışı:

• İmar durumu değişiklikleri
• Çevre gelişimi ve dönüşüm
• Ulaşım iyileştirmeleri
• Bölgesel cazibe artışı

Finansal Yatırım Gelirleri:

• Hisse senedi değer artışları
• Fon performans gelirleri
• Döviz kuru değişimleri
• Kripto para değer artışları

Yedinci Bölüm: Vergisel Boyut ve Mali Sonuçlar

7.1. Vergi Yükümlülükleri

Devir İşlemlerinde Vergiler:

• Tapu Harcı: Gayrimenkul devir işlemlerinde
• KDV Uygulaması: Ticari amaçlı taşınmaz devri
• Damga Vergisi: Sözleşme ve protokollerde
• Gelir Vergisi: Değer artışlarında vergi sorumluluğu

İstisna ve Muafiyetler:

• Veraset ve intikal vergisi istisnaları
• Aile içi devir kolaylıkları
• İskanlı konut devir istisnaları
• Özel durum muafiyetleri

Kaynaklar ve Referanslar

Sonuç: Mal Paylaşımında Adalet ve Koruma Dengesinin Sağlanması

Boşanmada mal paylaşımı, sadece mali bir hesaplaşma değil; aynı zamanda her iki eşin evlilik süresince gösterdiği emek ve katkının adil biçimde değerlendirildiği bir süreçtir. Edinilmiş mallara katılma rejimi, bu adaleti sağlarken, eşlerin bireysel haklarını da koruma altına alır.

Bu karmaşık süreçte en önemli unsur, doğru bilgi ve stratejik yaklaşımdır. Mal varlığının doğru tespiti, değerlerin objektif belirlenmesi ve hakların etkin korunması için profesyonel hukuki desteğin alınması, hem sürecin sağlıklı ilerlemesi hem de adil bir sonuca ulaşılması açısından kritik önem taşır.

---

Uzman Hukuki Destek: Boşanma mal paylaşımı sürecinizde deneyimli aile hukuku uzmanlarımızdan profesyonel destek alabilirsiniz. Mal varlığı tespiti, değer hesaplamaları ve paylaşım stratejileri konularında yanınızdayız. İlgili makaleler: Anlaşmalı Boşanma Davası, Çekişmeli Boşanma Davası, Boşanmada Nafaka Türleri.