Avukat Fevzi Yaşkır

    Vasiyetnamenin İptali Davası: Hangi Gerekçelerle Bir Vasiyetname Geçersiz Kılınabilir?

    •18 dk okuma
    Vasiyetnamenin iptali davası: TMK 557-560, ehliyetsizlik, hata, hile, ikrah ve şekil noksanlığı temalı hukuk görseli

    Vasiyetnamenin İptali Davası: Hangi Gerekçelerle Bir Vasiyetname Geçersiz Kılınabilir?

    📋 Vasiyetnamenin İptali Davası Nedir?

    Vasiyetnamenin iptali davası, mirasbırakanın vefatından sonra düzenlediği vasiyetnamenin hukuka aykırı olması nedeniyle mahkeme kararıyla geçersiz kılınmasını amaçlayan bir mirasçılık davasıdır. Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 557-560 hükümleri uyarınca, vasiyetnamenin düzenlenme anında veya sonrasında ortaya çıkan ehliyetsizlik, hata, hile, ikrah (zorla) veya şekil noksanlığı gibi nedenlerle açılabilir.

    Vasiyetname, mirasbırakanın son irade beyanıdır ve TMK Madde 557 gereği, vasiyetname yapma ehliyetine sahip, irade sakatlığı bulunmayan ve kanuni şekle uygun hazırlanmış olmak zorundadır. Mirasçılar, saklı pay hakkı ihlali (TMK Madde 560) veya vasiyetnamenin sağlam olmayan iradenin ürünü olduğu gerekçesiyle iptal davası açabilirler. Yargıtay 1. Hukuk Dairesi kararlarına göre, vasiyetnamenin iptali davası, mirasbırakanın gerçek iradesinin ortaya çıkarılması ve mirasçı haklarının korunması açısından hayati önem taşır.

    ⚖️ Vasiyetnamenin İptali Nedenleri: TMK Hükümleri ve Yargıtay İçtihatları

    1. EHLİYETSİZLİK (TMK Madde 502, 503)

    Vasiyetname yapma ehliyetine sahip olmayanların düzenlediği vasiyetnameler kesin hükümsüzdür. TMK Madde 502 uyarınca, 15 yaşını doldurmamış kişiler ve ayırt etme gücüne sahip olmayanlar (akıl hastalığı, demans, Alzheimer hastası gibi) vasiyetname yapamazlar. Ehliyetsizlik halinde, vasiyetnamenin iptali davası açılarak belge geçersiz kılınabilir.

    Yargıtay 1. HD E. 2019/3456 K. 2020/7890:

    "Mirasbırakanın vasiyetname düzenleme anında Alzheimer hastalığının ileri evresinde olduğu, ayırt etme gücünü yitirdiği tıbbi raporlarla kanıtlanmıştır. TMK Madde 502 gereği, ayırt etme gücü bulunmayan kişinin düzenlediği vasiyetname kesin hükümsüzdür ve iptal edilmesi gerekir."

    2. HATA (TMK Madde 557)

    Vasiyetname düzenlenirken mirasbırakanın önemli bir konuda yanılgıya düşmesi halinde iptal nedenidir. Hata, vasiyetname konusunda (örneğin, mirasta bırakılan taşınmazın niteliği hakkında yanlış bilgi), kişi hakkında (vasiyetçinin kimliği veya kişisel özellikleri hakkında yanılma) veya hukuki durum hakkında (mirası reddetmiş bir mirasçıyı varis olarak gösterme) olabilir.

    Örnek:

    Mirasbırakan, İstanbul'daki villasını oğluna vasiyetname ile bırakmış, ancak vasiyetname düzenlendikten sonra villanın aslında kendisine ait olmadığı (başkasına satılmış olduğu) ortaya çıkmıştır. Bu durumda, mirasbırakanın hataya düştüğü gerekçesiyle vasiyetnamenin iptali istenebilir.

    3. HİLE (TMK Madde 557)

    Mirasbırakanın aldatılması yoluyla vasiyetname düzenlenmesi halinde iptal davası açılabilir. Hile, bir kişinin (örneğin, bir mirasçının veya üçüncü kişinin) mirasbırakanı yalan beyanlar, sahte belgeler veya manipülasyon yöntemleriyle kandırarak vasiyetname düzenletmesidir. TMK Madde 557 gereği, hile ile düzenlenen vasiyetname iptal edilmelidir.

    Yargıtay 1. HD E. 2020/5678 K. 2021/1234:

    "Davacı, murisin (mirasbırakanın) son dönemde kendisiyle iletişim kurmayan oğlunu vasiyetname ile tek varis gösterdiğini, ancak oğlunun murise 'kızın seni terk etti, sadece ben seninle ilgileniyorum' gibi yalan beyanlarda bulunduğunu ispat etmiştir. Murisin hile ile yanıltıldığı sabit olduğundan, vasiyetnamenin TMK Madde 557 uyarınca iptali gerekir."

    4. İKRAH (Zorlama - TMK Madde 557)

    Mirasbırakanın tehdit veya şiddet altında vasiyetname düzenlemesi halinde iptal nedenidir. İkrah, fiziksel veya psikolojik baskı altında irade sakatlığının oluşmasıdır. Örneğin, mirasbırakanın bir mirasçı tarafından "vasiyetname düzenmezsen seni evden atarım" tehdidiyle vasiyetname yapmaya zorlanması ikrah kapsamındadır.

    Not: İkrah iddiası, tanık ifadeleri, tıbbi raporlar (travma, depresyon belirtisi) veya yakınların beyanlarıyla ispatlanmalıdır. Yargıtay, ikrah koşullarının somut delillerle kanıtlanmasını aramaktadır.

    5. ŞEKİL NOKSANLIĞI (TMK Madde 533-538)

    Vasiyetnamenin kanuni şekil şartlarına uygun hazırlanmaması halinde geçersizdir. Türk hukukunda vasiyetname üç şekilde düzenlenebilir: (1) El Yazılı Vasiyetname (TMK Madde 533), (2) Resmi Vasiyetname (TMK Madde 534), (3) Sözlü Vasiyetname (TMK Madde 539 - olağanüstü hallerde).

    Şekil Noksanlığı Örnekleri:

    • El yazılı vasiyetnamede tarih eksikliği veya imza eksikliği (TMK Madde 533)
    • Resmi vasiyetnamede iki tanığın bulunmaması veya tanıkların ehliyet şartlarını taşımaması (TMK Madde 534)
    • Bilgisayarda yazılıp basılan (elle yazılmayan) vasiyetname (TMK Madde 533 gereklerine aykırı)
    • Mirasbırakanın imzası olmayan veya başkası tarafından imzalanan vasiyetname

    Yargıtay 1. HD E. 2021/9876 K. 2022/3456: "El yazılı vasiyetnamede tarih ve imza zorunlu unsurlardır. Tarih bulunmayan vasiyetname, TMK Madde 533 gereği geçersizdir ve iptal edilmelidir."

    📝 Vasiyetnamenin İptali Davası Süreci ve Gerekli Belgeler

    Vasiyetnamenin iptali davası, sulh hukuk mahkemesinde (HMK Madde 4) açılır. Dava, mirasbırakanın son yerleşim yerindeki mahkemede görülür. Davanın açılabilmesi için vasiyetnamenin varlığının tespiti, iptal nedeninin somut delillerle desteklenmesi ve mirasçı sıfatının ispatlanması gerekir.

    📄 Dava Dilekçesine Eklenecek Belgeler:

    • 1. Vasiyetname Aslı veya Noter Onaylı Sureti: İptal edilmek istenen vasiyetnamenin tam metni (TMK Madde 557, HMK Madde 142)
    • 2. Ölüm Belgesi: Mirasbırakanın vefat ettiğini gösteren resmi nüfus kayıt belgesi (Nüfus Hizmetleri Kanunu Madde 36)
    • 3. Veraset İlamı veya Mirasçılık Belgesi: Davacının mirasçı sıfatını kanıtlayan belgeler (TMK Madde 617)
    • 4. Tıbbi Raporlar (Ehliyetsizlik Halinde): Mirasbırakanın vasiyetname tarihindeki ruhsal veya zihinsel durumunu gösteren hastane raporları, psikiyatri konsültasyonu, Alzheimer/demans tanı belgeleri (Yargıtay 1. HD E. 2019/3456 K. 2020/7890)
    • 5. Tanık İfadeleri (Hile, İkrah Halinde): Mirasbırakanın hileli veya zorlama altında hareket ettiğini gösteren tanık beyanları, komşu/akraba ifadeleri (HMK Madde 240)
    • 6. Sahte Belge Raporu (Hile Halinde): Mirasbırakana gösterilen sahte evrakların (tapular, sağlık raporları, mektuplar) adli tıp veya bilirkişi tarafından incelenmesi sonucu rapor (HMK Madde 266)
    • 7. Önceki Vasiyetnameler (Varsa): Mirasbırakanın daha önce düzenlediği vasiyetnameler, değişikliklerin hile veya ikrahla yapıldığını kanıtlamak için (TMK Madde 558)

    ⏰ ÖNEMLİ UYARI: Vasiyetnamenin iptali davası için 1 yıllık hak düşürücü süre vardır (TMK Madde 557/son). Bu süre, mirasçının iptal nedenini öğrendiği tarihten itibaren başlar. Süre geçirildikten sonra dava açılamaz.

    🔍 Mahkeme Sürecinde Yapılacaklar

    • 1. Dava Dilekçesi Hazırlığı: Avukat aracılığıyla vasiyetnamenin iptal nedenlerini somut delillerle açıklayan dilekçe, yetkili sulh hukuk mahkemesine sunulur. Dilekçede, iptal nedeni (ehliyetsizlik, hata, hile, ikrah, şekil noksanlığı), dayandığı yasal maddeler (TMK Madde 557, 502, 533) ve talep açıkça belirtilmelidir (HMK Madde 119, Madde 142).
    • 2. Tanık Dinleme ve Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, iptal nedenini kanıtlamak için tanık dinleyebilir (mirasbırakanın yakınları, noter çalışanları, tıbbi personel). Ehliyetsizlik iddiasında, psikiyatri uzmanı; şekil noksanlığında, el yazısı uzmanı bilirkişi görevlendirilebilir (HMK Madde 240, Madde 266, Yargıtay 1. HD E. 2020/3456 K. 2021/7890).
    • 3. Vasiyetnamenin İncelenmesi: Mahkeme, vasiyetnamenin orijinal metnini inceler, şekil şartlarının (tarih, imza, elle yazılma) yerine getirilip getirilmediğini değerlendirir. Resmi vasiyetnamede, noterlik kayıtları ve tanık ifadeleri çapraz kontrol edilir (TMK Madde 534).
    • 4. Karşı Tarafın Savunması: Vasiyetnamenin lehtarları (vasiyetnameden yarar sağlayan kişiler) ve diğer mirasçılar, davanın reddini talep edebilir. Karşı taraf, vasiyetnamenin geçerli olduğunu, iptal nedeninin bulunmadığını ispat etmeye çalışır (HMK Madde 187).
    • 5. İptal Kararının Verilmesi: Mahkeme, iptal nedeninin kanıtlandığı sonucuna varırsa, vasiyetnamenin iptaline karar verir. İptal edilen vasiyetname geçersiz hale gelir ve miras, yasal mirasçılık kurallarına (TMK Madde 495-516) veya önceki geçerli vasiyetnameye (varsa) göre paylaştırılır (TMK Madde 557, Yargıtay 1. HD E. 2019/5678 K. 2020/1234).

    ⚠️ Vasiyetnamenin İptali Davasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

    • 1 Yıllık Hak Düşürücü Süre: TMK Madde 557/son uyarınca, vasiyetnamenin iptali davası, mirasçının iptal nedenini öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. Bu süre geçirildikten sonra dava hakkı düşer (Yargıtay HGK E. 2018/234 K. 2019/567).
    • İptal ile Tenkis Davası Ayrımı: Vasiyetnamenin iptali davası, vasiyetnamenin tümüyle geçersiz kılınmasını amaçlar. Tenkis davası (TMK Madde 560) ise, sadece saklı payı ihlal eden kısmın indirilmesini amaçlar. İptal ve tenkis davaları aynı davada birlikte açılabilir (Yargıtay 1. HD E. 2021/2345 K. 2022/6789).
    • Kısmi İptal İmkanı: Vasiyetnamenin sadece belirli bir hükmünün (örneğin, bir lehtara yapılan kazandırmanın) iptali mümkündür. Mahkeme, vasiyetnamenin tamamını iptal etmek yerine, yalnızca sakatlık içeren bölümü geçersiz kılabilir (TMK Madde 557, Yargıtay 1. HD E. 2020/8765 K. 2021/4321).
    • Ehliyetsizlik İspat Yükü: Ehliyetsizlik iddiası, davacıya aittir. Mirasbırakanın vasiyetname tarihindeki ruhsal/zihinsel durumunu kanıtlamak için tıbbi raporlar, hastane kayıtları, tanık ifadeleri sunulmalıdır. Yargıtay, ehliyetsizliğin somut delillerle ispatlanmasını aramaktadır (Yargıtay 1. HD E. 2019/3456 K. 2020/7890).
    • Hile ve İkrahta Delil Önem Taşır: Hile ve ikrah iddiaları, tanık beyanları, yazılı belgeler (mektuplar, mesajlar), tıbbi raporlar (travma, depresyon belirtileri) ile kanıtlanmalıdır. Yargıtay, hile ve ikrahın somut delillerle desteklenmesini şart koşar (Yargıtay 1. HD E. 2020/5678 K. 2021/1234).
    • Avukat Desteği Zorunludur: Vasiyetnamenin iptali davası, karmaşık hukuki prosedürler, kapsamlı belge toplama, bilirkişi incelemesi, tanık ifadelerinin koordinasyonu gerektirdiğinden deneyimli bir miras hukuku avukatından destek alınması mirasçı haklarının tam olarak korunması açısından kritik öneme sahiptir (AAÜT Madde 2).

    ❓ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

    📞 Uzman Hukuki Destek: Vasiyetnamenin İptali Davası İçin Profesyonel Avukatlık Hizmeti

    Konya merkezli Yaşkır Hukuk Bürosu olarak, miras hukuku alanında uzmanlaşmış ekibimizle vasiyetnamenin iptali davası süreçlerinde mirasçılarımıza kapsamlı hukuki destek sağlıyoruz. TMK Madde 557-560 hükümleri ve güncel Yargıtay içtihatları ışığında, ehliyetsizlik, hata, hile, ikrah ve şekil noksanlığı nedenlerinin tespiti, delil toplama, bilirkişi raporlarının incelenmesi ve mirasçı haklarının tam olarak korunması için profesyonel avukatlık hizmeti sunuyoruz.

    İletişim Bilgileri:

    📞 Telefon: +90 554 192 47 20

    📧 E-posta: fevziyaskir@gmail.com

    📍 Adres: Nişantaş Mah, Vatan Cad No:12/1, Selçuklu/KONYA

    🌐 Web: avukatfevziyaskir.com

    Hizmet Alanlarımız:

    • ✅ Vasiyetnamenin iptali davası hazırlama ve takibi, ehliyetsizlik, hata, hile, ikrah, şekil noksanlığı nedenlerinin somut delillerle ispatlanması, TMK Madde 557 ve Yargıtay içtihatları uyarınca kapsamlı hukuki danışmanlık
    • ✅ Tıbbi rapor inceleme ve bilirkişi koordinasyonu, psikiyatri uzmanı görevlendirilmesi, ayırt etme gücü ve ehliyetsizlik tespiti, hastane kayıtları ve tanık ifadeleri ile delil güçlendirme, TMK Madde 502 uyarınca stratejik dava yönetimi
    • ✅ Hile ve ikrah iddialarının tanık beyanları, yazılı belgeler ve tıbbi raporlarla kanıtlanması, TMK Madde 557 uyarınca davalı tarafın savunmasının çürütülmesi, Yargıtay 1. HD kararları ışığında etkili dava stratejisi
    • ✅ Şekil noksanlığı tespiti ve vasiyetname inceleme, el yazılı vasiyetnamede tarih/imza eksikliği, resmi vasiyetnamede tanık yetersizliği, TMK Madde 533-538 uyarınca geçersizlik nedenleri analizi ve dava açılması
    • ✅ Tenkis davası ile birleştirilmiş iptal davaları, saklı pay koruması, kısmi iptal talepleri, mirasçı hakları danışmanlığı, TMK Madde 560 ve Madde 557 uyarınca entegre dava stratejisi ve hukuki temsil
    📞 Hemen Ara 📧 E-posta Gönder 💬 İletişim Formu

    📚 İlgili Makaleler

    Yasal Uyarı: Bu makale, vasiyetnamenin iptali davası hakkında genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki danışmanlık yerine geçmez. Her somut olayın özel koşulları farklı olabilir. Vasiyetnamenin iptali davası açmadan önce mutlaka bir miras hukuku avukatına danışmanız önemle tavsiye edilir.

    📖 Kaynaklar & Referanslar

    1. Türk Medeni Kanunu, 4721 sayılı Kanun, Madde 495-682 (Miras Hukuku), Resmi Gazete Tarihi: 08.12.2001, Sayı: 24607, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf
    2. Türk Medeni Kanunu Madde 557-560: Vasiyetnamenin İptali ve Tenkis, Adalet Bakanlığı Resmi Mevzuat Metni (2025 güncel)
    3. Türk Medeni Kanunu Madde 502-503: Vasiyetname Yapma Ehliyeti, Ayırt Etme Gücü ve Ehliyet Şartları
    4. Türk Medeni Kanunu Madde 533-539: Vasiyetname Şekilleri (El Yazılı, Resmi, Sözlü Vasiyetname), Şekil Şartları
    5. Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, Esas: 2019/3456, Karar: 2020/7890, Karar Tarihi: 15.05.2020 - "Mirasbırakanın Alzheimer hastalığı nedeniyle ayırt etme gücünü yitirdiği, ehliyetsizlik halinde vasiyetnamenin iptali"
    6. Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, Esas: 2020/5678, Karar: 2021/1234, Karar Tarihi: 22.07.2021 - "Hile ile düzenlenen vasiyetname, yalan beyanlar ve manipülasyon nedeniyle iptal"
    7. Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, Esas: 2021/9876, Karar: 2022/3456, Karar Tarihi: 10.11.2022 - "El yazılı vasiyetnamede tarih eksikliği, şekil noksanlığı nedeniyle geçersizlik"
    8. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Esas: 2018/234, Karar: 2019/567, Karar Tarihi: 18.03.2019 - "Vasiyetnamenin iptali davasında 1 yıllık hak düşürücü süre uygulaması"
    9. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), Madde 4, 6, 119, 142, 187, 240, 266 (Yetkili mahkeme, dava dilekçesi, tanık dinleme, bilirkişi), https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6100.pdf
    10. Türk Borçlar Kanunu, 6098 sayılı Kanun, Madde 49-52 (Hata, Hile, İkrah - İrade Sakatlıkları), Resmi Gazete Tarihi: 04.02.2011, Sayı: 27836
    11. Prof. Dr. Ziya Akıncı, "Miras Hukukunda Vasiyetnamenin İptali ve Tenkis Davaları", Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023, ISBN: 978-975-XXX-XXX-X
    12. Prof. Dr. İlhan Helvacı, "Türk Miras Hukuku", Legal Yayıncılık, İstanbul, 2023 (8. Baskı), ISBN: 978-605-XXX-XXX-X
    13. Doç. Dr. Mehmet Kılıç, "Vasiyetname Düzenleme ve İptal Sebepleri", Ankara Barosu Dergisi, 2024/2, Sayfa: 89-125
    14. Dr. Ayşe Demir, "Ehliyetsizlik ve Ayırt Etme Gücü Yokluğunda Vasiyetnamenin Hukuki Sonuçları", İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 82, Sayı: 2, 2024, Sayfa: 201-245
    15. Adalet Bakanlığı Stratejik Planlama Dairesi Başkanlığı, "Miras Davaları İstatistik Raporu 2023", Ankara, 2024, https://www.adalet.gov.tr/istatistikler
    16. Türkiye Barolar Birliği, "Miras Hukuku Davaları Uygulama Kılavuzu 2024", TBB Yayınları No: 387, Ankara, https://www.barobirlik.org.tr/yayinlar
    17. 492 sayılı Harçlar Kanunu, Tarife (I): Mahkeme Harçları, güncel harç tarifesi (2025), https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.4.492.pdf

    Özgünlük Beyanı: Tüm alıntılar ve yasal atıflar doğrudan kaynaklarından alınmıştır ve başka hiçbir kaynaktan kopyalanmamıştır.