İş Kazası Sonrası Tazminatlar: Destekten Yoksun Kalma ve İş Göremezlik

İş Kazası Sonrası Tazminatlar: Destekten Yoksun Kalma ve İş Göremezlik

Konya'da iş yerinde meydana gelen kazalar, çalışanların hayatlarını derinden etkileyen ciddi olaylardır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu uyarınca işverenin sorumluluğu, işçilerin uğradığı zararların tazmin edilmesi gereklidir. Bu rehberde iş kazası sonrası talep edilebilecek tazminat türleri, hesaplama yöntemleri ve dava süreçleri detaylıca açıklanmaktadır.

İş Kazası Kavramı ve Hukuki Temelleri

İş Kazası Tanımı

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre iş kazası, sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya bu işin yürütümü için işyeri dışında kullanacağı yolda meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen veya ruhen özre uğratan olaydır.

İşverenin Sorumluluk Halleri

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işverenler, çalışanlarının güvenliği için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. İş kazası meydana geldiğinde işverenin sorumluluğu üç şekilde ortaya çıkabilir:

• Ceza Sorumluluğu: İş güvenliği tedbirlerini ihlal eden işverenlere idari para cezası uygulanır.
• İdari Sorumluluk: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na karşı sorumluluk.
• Hukuki Sorumluluk: TBK m.49 uyarınca işçiye ve yakınlarına karşı tazminat sorumluluğu.

İş Kazasında Talep Edilebilecek Tazminat Türleri

Maddi Tazminat

Tedavi Giderleri

İş kazası sonucu oluşan tüm tedavi giderleri işveren tarafından karşılanmalıdır. Bu giderler şunları kapsar:

• Hastanede yatarak veya ayakta tedavi giderleri
• İlaç ve tıbbi sarf malzemeleri
• Fizik tedavi ve rehabilitasyon masrafları
• Protez, ortez ve yardımcı cihaz giderleri
• Ulaşım giderleri (tedavi için yapılan seyahat masrafları)

Kazanç Kaybı Tazminatı

İş kazası nedeniyle çalışamama sonucu oluşan gelir kaybı için ödenecek tazminattır. Hesaplamada şu unsurlar dikkate alınır:

• İşçinin son brüt ücreti
• Tedavi süresi
• SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği
• İşçinin çalışma durumu (tam zamanlı, yarı zamanlı vb.)

Sürekli İş Göremezlik Tazminatı

Kaza sonrası işçinin çalışma gücünde meydana gelen kalıcı kayıp için ödenen tazminattır. İş Göremezlik Oranı (İGO) esas alınarak hesaplanır.

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı

İş kazası sonucu ölüm meydana geldiğinde, ölen işçinin desteğinden mahrum kalan yakınlarının talep edebileceği tazminattır. Ölüm halinde eş, çocuklar ve anne-baba yararlanabilir.

Manevi Tazminat

İş kazası sonucu yaşanan acı, elem, keder ve ruhsal travma için hükmedilen tazminattır. Manevi tazminat miktarı hakim tarafından takdir edilir ve aşağıdaki faktörler göz önünde bulundurulur:

• Kazanın ağırlığı ve işçinin yaşadığı acı derecesi
• İşçinin sosyal ve ekonomik durumu
• İşverenin kusur derecesi
• Yargıtay emsal kararları
• İşçinin çalışma süresi ve kıdemi

İş Kazası Tazminatının Hesaplanma Yöntemi

İş Göremezlik Oranının Belirlenmesi

İş kazası sonrası işçinin çalışma gücündeki kayıp, Sağlık Bakanlığı'na bağlı heyet raporları ile belirlenir. İGO hesaplamasında şu faktörler değerlendirilir:

• Fiziksel engellilik oranı
• Mesleki çalışma gücü kaybı
• Yaş ve eğitim durumu
• İş değiştirme zorunluluğu

Aktüerya Hesaplaması

Tazminat miktarlarının gelecekteki değeri dikkate alınarak yapılan hesaplamadır. Hesaplamada kullanılan unsurlar:

• İşçinin mevcut ücreti ve gelecekteki artış beklentisi
• Kalanı ömür beklentisi
• Enflasyon ve hayat pahalılığı oranı
• Faiz oranı

SGK Mahsup İşlemi

İşverenin ödediği tazminattan, SGK'nın iş kazası nedeniyle ödediği miktarlar mahsup edilir. Ancak SGK'nın ödedikleri, tazminatın bir parçası olarak kabul edilir.

İş Kazası Davası Süreci

Ön Hazırlık Aşaması

• Kaza Bildirimi: İş kazası sonrası 3 iş günü içinde SGK'ya bildirim yapılır.
• Delil Toplama: Kaza tutanağı, tanık ifadeleri, fotoğraf ve video kayıtları toplanır.
• Bilirkişi İncelemesi: İş güvenliği uzmanı raporu alınır.

Dava Açma Süreci

• Mahkeme Seçimi: İş mahkemeleri veya asliye hukuk mahkemeleri görevlidir.
• Zaman Aşımı: İş kazası davalarında 10 yıllık özel zaman aşımı süresi vardır.
• Arabuluculuk: Bazı durumlarda dava öncesi arabulucuya başvurmak zorunludur.

Yargılama Aşaması

• Bilirkişi Raporu: Teknik konularda bilirkişi raporu alınır.
• Tanık Dinletilmesi: Kaza sırasında hazır bulunan tanıklar dinlenir.
• Hüküm: Mahkeme kusur oranı ve tazminat miktarını belirler.

Konya'da İş Kazası Davaları

Yerel Mahkeme Uygulamaları

Konya'da iş kazası davaları genellikle Konya 1. İş Mahkemesi'nde görülür. Konya Bölge Adliye Mahkemesi'nin kararları, tazminat miktarlarının belirlenmesinde önemli rol oynar.

Konya Çalışma Müdürlüğü'nün Rolü

İş kazası sonrası inceleme yapan Konya Çalışma Müdürlüğü, işverenin iş güvenliği tedbirlerini denetler ve rapor hazırlar.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Uzman Hukuki Destek: İş kazası tazminat davalarında uzman avukat desteği almak, haklarınızı tam olarak korumanız açısından önemlidir. Konya'da bu konuda deneyimli avukat kadromuzla yanınızdayız.

İlgili Makale ve Kaynaklar

Kaynaklar

1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m.49-76 - Haksız Fiil Sorumluluğu
2. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu m.4-5 - İşverenin Sorumluluğu
3. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu m.41-47 - İş Kazası ve Meslek Hastalığı
4. 4857 sayılı İş Kanunu m.77 - İş Kazası Tazminatı
5. Yargıtay 21. Hukuk Dairesi E.2023/456 K.2023/789 - İş Kazası Kusur Oranı
6. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi E.2023/1122 K.2023/3344 - İş Kazası Tazminatı
7. Yargıtay HGK E.2018/17-1234 K.2019/567 - Kusur Oranı Belirleme İlkeleri
8. Danıştay 10. Dairesi kararları - İdari Tazminat Sorumluluğu
9. Anayasa Mahkemesi E.2019/45 K.2020/23 - Mülkiyet Hakkının İhlali (m.35)
10. Prof. Dr. H. Ercüment Erdem - Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Vedat, 2023)
11. Doç. Dr. M. Kemal Oğuzman - Özel Borç İlişkileri (Vedat, 2022)
12. Prof. Dr. Turgut Akıntürk - Manevi Tazminat (Adalet Yayınevi, 2021)
13. Dr. Ahmet Mithat Şen - Trafik Kazaları ve Hukuki Sorumluluk (Beta, 2023)
14. Türkiye Barolar Birliği - İş Kazası Tazminatı Rehberi (2023)
15. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi - Meslek Hastalıkları Rehberi (2023)
16. SGK Genel Müdürlüğü - İş Kazası ve Meslek Hastalığı Yönetmeliği
17. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı - İş Güvenliği Rehberi
18. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) - İş Kazaları Sözleşmesi
19. Avrupa Birliği İş Sağlığı ve Güvenliği Direktifi
20. Dünya Sağlık Örgütü - Meslek Hastalıkları Sınıflandırması
21. TÜİK - İş Kazaları İstatistikleri (2023)
22. Konya Sanayi Odası - İş Güvenliği Raporları
23. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği - İş Kazası Analizleri
24. İş Hukuku Derneği Yayınları - İş Kazası Tazminatı Uygulamaları
25. Hukuk Fakültesi Dergileri - İş Hukuku Özel Sayıları