Emeklilik Şartları: Ne Zaman ve Hangi Koşullarda Emekli Olabilirsiniz? (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı)

Emeklilik, çalışma hayatının sona ermesi ve sosyal güvenlik sisteminden düzenli gelir elde etmeye başlama sürecidir. Türkiye'de emeklilik sistemi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile düzenlenir ve üç temel sigorta kolu üzerine kurulmuştur: SSK (4/a sigortalılığı), Bağ-Kur (4/b sigortalılığı) ve Emekli Sandığı (4/c sigortalılığı).

Her sigorta kolunun kendine özgü emeklilik şartları bulunmaktadır. Bu şartlar, sigortalının yaşı, prim ödeme süresi ve toplam sigortalılık süresi gibi faktörlere bağlıdır. Ayrıca, 2008 yılında yapılan reforma göre sigortalılar farklı düzenlemelere tabidir.

SSK (4/a) Sigortalıları İçin Emeklilik Şartları

SSK sigortalıları, işçi statüsünde çalışan kişilerdir. Bu sigortalılar için emeklilik şartları, sigortalılığa başlama tarihine göre farklılık gösterir.

2008 Öncesi Sigortalılar

01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olanlar için emeklilik şartları daha avantajlıdır. Bu sigortalılar, 25 yıl prim ödeyerek ve belirli yaşları doldurarak emekli olabilir. Erkekler için emeklilik yaşı 60, kadınlar için 58'dir.

2008 Sonrası Sigortalılar

01.10.2008 tarihinden sonra sigortalı olanlar için ise daha sıkı şartlar geçerlidir. Bu sigortalılar, en az 15 yıl prim ödemeli ve belirli yaşları doldurmalıdır. Emeklilik yaşı, 2048 yılına kadar kademeli olarak artarak erkekler için 65, kadınlar için 65 yaşına ulaşacaktır.

Prim Gün Sayısı Hesaplaması: Türk sosyal güvenlik sisteminde bir tam yıl çalışma, standart olarak 360 gün prim gün sayısına karşılık gelir. 25 yıllık çalışma süresi için toplam 9.000 gün, 15 yıllık çalışma süresi için ise toplam 5.400 gün prim gün sayısına ulaşılması gerekmektedir.

Bağ-Kur (4/b) Sigortalıları İçin Emeklilik Şartları

Bağ-Kur sigortalıları, esnaf, sanatkar, tacir ve serbest meslek erbabıdır. Bu sigortalılar için emeklilik şartları, SSK sigortalılarına benzer şekilde düzenlenmiştir.

2008 Öncesi Bağ-Kur Sigortalıları

2008 öncesi Bağ-Kur sigortalıları, 25 yıl prim ödeyerek emekli olabilir. Erkekler için emeklilik yaşı 60, kadınlar için 58'dir. Bu sigortalılar için kademeli emeklilik uygulaması yoktur.

2008 Sonrası Bağ-Kur Sigortalıları

2008 sonrası Bağ-Kur sigortalıları ise daha uzun süre çalışmak zorundadır. Bu sigortalılar için emeklilik yaşı kademeli olarak artmaktadır. Prim ödeme süresi en az 15 yıldır.

Emekli Sandığı (4/c) Sigortalıları İçin Emeklilik Şartları

Emekli Sandığı sigortalıları, devlet memurları, işçileri ve diğer kamu çalışanlarıdır. 2008 yılından sonra yeni Emekli Sandığı sigortalısı alınmamaktadır.

Mevcut Emekli Sandığı sigortalıları için emeklilik şartları avantajlıdır. 25 yıl hizmet süresi ile emekli olunabilir. Yaş şartı, erkekler için 60, kadınlar için 58'dir.

Emekli Sandığı Aylık Türleri: Yaşlılık aylığı, malullük aylığı ve ölüm aylığı olmak üzere üç farklı türde aylık bağlanmaktadır. Her birinin kendine özgü şartları ve uygulama prosedürleri detaylı şekilde düzenlenmiştir.

EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) Düzenlemesi

EYT düzenlemesi, 7356 sayılı Kanun ile 2023 yılında yürürlüğe girmiş ve belirli koşulları sağlayan sigortalıların yaş şartı aranmaksızın emekli olmalarını sağlayan önemli bir sosyal güvenlik reformu olmuştur.

EYT Yararlanma Şartları

01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olma
Erkek sigortalılar için 9.000 gün (25 yıl) prim şartı
Kadın sigortalılar için 8.640 gün (24 yıl) prim şartı
31.12.2023 tarihine kadar başvuru yapılması

EYT kapsamında emekli olanların maaşları, yaş şartını bekleyerek emekli olanlara göre daha düşüktür. Her eksik yıl için maaştan belirli oranda kesinti yapılır.

2025 Yılı Güncel Emeklilik Tabloları

2008 Öncesi Sigortalılar

2008 yılından önce sigortalı olan vatandaşlar için erkekler altmış yaş ve dokuz bin gün prim şartını sağlamaları gerekmektedir. Kadın sigortalılar ise elli sekiz yaş ve sekiz bin altı yüz kırk gün prim koşullarını tamamlayarak emeklilik başvurusu yapabilmektedirler.

2008 Sonrası Sigortalılar (2025)

2025 yılında emekli olmayı planlayan sigortalılar için erkeklerin altmış iki yaş ve beş bin dört yüz gün prim şartını karşılamaları gerekmektedir. Kadın sigortalılar ise altmış yaş ve aynı prim gün sayısı koşulunu sağlamalıdırlar.

Gelecek Yıllar İçin Emeklilik Yaşı Tahmini

2026: Erkek 62 yaş 2 ay, Kadın 60 yaş 2 ay
2027: Erkek 62 yaş 4 ay, Kadın 60 yaş 4 ay
2030: Erkek 63 yaş, Kadın 61 yaş
2040: Erkek 65 yaş, Kadın 63 yaş
2048: Erkek 65 yaş, Kadın 65 yaş

Emeklilik Maaşı Hesaplama Yöntemleri

Emeklilik maaşı hesaplama sistemi, sigortalının ödediği primlere, hizmet süresine ve sigortalılık türüne göre karmaşık bir formül kullanılarak belirlenir.

Temel Hesaplama Formülü: (Günlük Kazanç × Yıl Sayısı × Yaş/Cinsiyet Katsayıları) / 30

Bu formülde günlük kazanç, sigortalının emeklilik öncesi son on yılının ortalama prime esas kazancının günlük değeridir. Emeklilik maaşında asgari ve azami sınırlar Anayasal güvenceler çerçevesinde düzenlenmiştir.

Borçlanma İmkanları

Emeklilik şartlarını sağlayamayanlar için çeşitli borçlanma imkanları mevcuttur:

Askerlik Borçlanması

Erkek sigortalılar, askerlik süreleri için borçlanma yapabilir. Borçlanma maliyeti, güncel prime esas kazanca göre hesaplanır.

Öğrenim Borçlanması

Üniversite mezunlarının eğitim süreleri için yapabilecekleri borçlanmadır. En fazla 4 yıl borçlanma yapılabilir.

Yurt Dışı Borçlanması

Yurt dışında çalışan Türk vatandaşları için geçerlidir. Bu borçlanma, sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkelerde geçerlidir.

Özel Durumlar ve İstisnalar

Madenciler İçin Özel Şartlar

Yer altında çalışan madenciler, normal emeklilik şartlarından çok daha erken emekli olabilir ve 25 yıl çalışma süresi tamamlandığında yaş şartı aranmadan emeklilik hakkı kazanırlar.

Çocuk Sahibi Kadınlar İçin Avantajlar

Her çocuk için bir yıl, üç ve daha fazla çocuk sahibi kadınlar için ise her çocuk için iki'şer yıl emeklilik yaşından indirim yapılır ve bu indirim toplam olarak maksimum altı yıl olabilir.

Ağır ve Yıpratıcı İşler

Bu işlerde çalışanların emeklilik yaşı normal çalışanlara göre daha düşük tutulur ve bu işlerin listesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenir.

Engellik Durumu

%40 ve üzeri engeli bulunan sigortalılar için yaş şartı uygulanmaz, sadece prim gün sayısı şartının sağlanması yeterlidir.

Emeklilik Başvuru Süreci

Emeklilik başvurusu, Sosyal Güvenlik Kurumu şubelerine bizzat başvuru yapılarak veya e-Devlet sistemi üzerinden dijital ortamda gerçekleştirilebilmektedir.

Gerekli Belgeler

Güncel nüfus cüzdanı fotokopisi
SGK'dan alınan detaylı hizmet dökümü
Son çalışılan işyerinden alınan ayrılış bildirgesi
Çocuklara ait doğum belgeleri (varsa)
Engelli durumunu gösteren sağlık kurulu raporları (varsa)

Emeklilik başvuruları, SGK tarafından yaklaşık olarak bir ay içerisinde değerlendirilmekte ve sonuçlandırılmaktadır.

Sık Sorulan Sorular

EYT'den kimler yararlanabilir?

01.10.2008 öncesi sigortalı olan ve gerekli prim gün sayısını dolduran herkes. Kadınlar için 24 yıl (8640 gün), erkekler için 25 yıl (9000 gün) prim şartı aranır.

Borçlanma yapılırsa emeklilik yaşı değişir mi?

Hayır, borçlanma sadece prim gün sayısını artırır. Yaş şartı değişmez. Ancak borçlanma maliyeti yüksek olabilir.

Farklı sigorta kollarındaki süreler birleştirilir mi?

Farklı sigorta kollarındaki hizmet süreleri hizmet birleştirme yöntemi ile birleştirilebilmektedir. SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamındaki tüm çalışma süreleri toplanarak tek bir emeklilik hesaplamasında kullanılır. Bu işlem SGK tarafından otomatik olarak yapılır ve sigortalının başvuru yapması yeterlidir. Hizmet birleştirmede maaş hesaplama sistemi olarak en yüksek maaşın alındığı sigorta kolunun kuralları esas alınır. Örneğin SSK'dan en yüksek maaş alacaksanız, SSK emeklilik hesaplama yöntemi kullanılır. Bu sistem sayesinde farklı dönemlerde farklı statülerde çalışmış kişiler tek maaş altında emekli olabilirler.

Emeklilik maaşı ne zaman ödenir?

Her ayın başında, maaş kartına yatırılır. İlk maaş başvurudan yaklaşık 2-3 ay sonra bağlanır.

Emekli olduktan sonra çalışabilir miyim?

Emekli olduktan sonra çalışmak mümkündür ancak bazı önemli kısıtlamalar ve düzenlemeler bulunmaktadır. SSK emeklileri iş sözleşmesi ile çalışırlarsa yeniden sigortalı sayılır ve ek prim öderler. Bağ-Kur emeklileri ise tekrar çalışırlarsa yeniden prim ödemezler, mevcut maaşları üzerinden işlem yaparlar. Emekli maaşınız düşürülebilir veya kesintiler uygulanabilir. 65 yaş altında tam gün çalışırsanız emekli maaşınız kesilir, yarım gün çalışırsanız maaşınızın yarısı ödenir. 65 yaş sonrası bu kısıtlamalar kalkar ve tam maaş alarak çalışabilirsiniz. Detaylı bilgi için SGK'ya başvurmanız önerilir.

Emeklilik maaşı vergilendirilir mi?

Emeklilik maaşları, gelir vergisinden muaftır. Ancak ek gelirler vergilendirilebilir.

2008 sonrası sigortalılar için emeklilik şartları neler?

2025'te erkekler için 62 yaş ve 5400 gün, kadınlar için 60 yaş ve 5400 gün prim şartı aranır. Yaş kademeli olarak artar.

Emeklilik maaşı nasıl hesaplanır?

Son 10 yılın ortalama kazanç × prim gün sayısı × yaş/cinsiyet katsayısı formülü kullanılır. Asgari ve azami sınırlar uygulanır.

Askerlik borçlanması nasıl yapılır?

Erkek sigortalılar askerlik süreleri için borçlanma yapabilir. Maliyet güncel prim matrahına göre hesaplanır ve peşin veya taksitli ödenebilir.

Emeklilik başvurusu için gerekli belgeler neler?

Nüfus cüzdanı, SGK hizmet dökümü, son işyerinden ayrılış bildirgesi, askerlik terhis belgesi ve varsa çocuk belgeleri gereklidir.

Pratik Öneriler ve Tavsiyeler

Sigortalılar, emeklilik haklarını korumak için düzenli olarak SGK kayıtlarını kontrol etmelidir
Prim ödemelerinde düzensizlik olan sigortalılar, borçlarını en kısa sürede kapatmalıdır
Emekliliğe yaklaşan sigortalılar, önceden hesaplama yaptırmalı ve eksiklikleri tespit etmelidir
Uzman görüşü almak, karmaşık durumlarda faydalıdır
Belge saklama konusunda dikkatli olunmalıdır

Uzman Hukuki Destek: Emeklilik haklarınız konusunda detaylı bilgi almak, eksik sürelerinizi tespit etmek ve hukuki süreçlerde rehberlik almak için hukuk büromuzla iletişime geçin. Sosyal güvenlik uzmanlarımız, emeklilik planlamanızda size yardımcı olacaktır.