Aile Arabuluculuğu ve Aile İçi Uyuşmazlıkların Çözümü

Excerpt: Aile arabuluculuğu, boşanma, velayet, nafaka gibi aile içi uyuşmazlıkların mahkeme dışında, tarafsız bir arabulucu yardımıyla, çocuk odaklı ve yapıcı bir şekilde çözülmesini sağlayan bir alternatif uyuşmazlık çözüm (ADR) yöntemidir.

Aile Arabuluculuğunun Temel Felsefesi

• Çocuk Odaklı Yaklaşım: Tüm süreç boyunca çocuğun üstün yararının gözetilmesi ve kararlara katılımının sağlanması esastır. Bu, çocuğun duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarının önceliklendirilmesini içerir.
• İşbirlikçi Ebeveynlik: Ayrılık sonrası ebeveynlerin, çocukların yetiştirilmesi konusunda etkili bir iletişim ve işbirliği içinde olmalarını teşvik eder. Ortak ebeveynlik planları bu sürecin temelini oluşturur.
• Duygusal İyileşme: Tarafların yaşadığı duygusal zorlukların anlaşıldığı ve yönetildiği, onarıcı bir diyalog ortamı yaratarak ilişkilerin daha sağlıklı bir zeminde dönüşümünü hedefler.
• Geleceğe Odaklı Çözüm: Geçmişteki anlaşmazlıklara takılıp kalmak yerine, tarafların gelecekteki ihtiyaçlarına ve hedeflerine uygun, sürdürülebilir ve pratik çözümler üretilmesine odaklanır.
• Öz-Belirleme (Self-Determination): Tarafların kendi çözümlerini kendilerinin bulması için güçlendirilmesidir. Arabulucu karar vermez, sadece sürecin sağlıklı işlemesini sağlar ve tarafların anlaşmaya varmasına yardımcı olur.

---

Aile Arabuluculuğu Türleri ve Uygulama Alanları

Boşanma ve Ayrılık Arabuluculuğu

Kapsamlı Boşanma Arabuluculuğu

• Mal Rejiminin Tasfiyesi: Evlilik birliği içinde edinilmiş malların, tarafların anlaşması ve yasal düzenlemeler çerçevesinde adil bir şekilde paylaştırılması için müzakereler yürütülür.
• Nafaka Düzenlemeleri: Yoksulluk ve iştirak nafakası miktarlarının, tarafların ekonomik durumları ve çocukların ihtiyaçları göz önünde bulundurularak belirlenmesi sağlanır.
• Tazminat Talepleri: Maddi ve manevi tazminat konularının, tarafların karşılıklı mutabakatı ile çözüme kavuşturulması hedeflenir.

Çocuk Odaklı Boşanma Süreci

• Ebeveynlik Planı Geliştirme: Çocukların yaşı, eğitimi, sosyal çevresi ve ihtiyaçları doğrultusunda detaylı bir ortak ebeveynlik planı oluşturulur.
• Kişisel İlişki Kurulması: Velayeti almayan ebeveynin çocuklarla ne zaman, nerede ve nasıl görüşeceğine dair esnek ve uygulanabilir bir takvim belirlenir.
• Karar Alma Süreçleri: Çocukların eğitimi, sağlığı gibi önemli konularda ebeveynlerin birlikte nasıl karar alacaklarına dair protokoller oluşturulur.

---

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Aile arabuluculuğu boşanma davası ile aynı anda yürütülebilir mi?

Evet, aile arabuluculuğu, boşanma davası açılmadan önce, dava sırasında ve hatta dava sonuçlandıktan sonra ortaya çıkan uyuşmazlıklar için dahi bir çözüm yolu olarak kullanılabilir. Dava sırasında arabuluculuğa başvurulması, mahkeme sürecini durdurabilir ve tarafların anlaşması halinde dava, anlaşma doğrultusunda sonuçlandırılır.

Çocuklar aile arabuluculuk sürecine dahil edilir mi?

Evet, çocuğun üstün yararı ilkesi gereğince, idrak çağındaki çocukların görüşleri, yaşları ve olgunluk düzeylerine uygun yöntemlerle alınabilir. Bu, çocuğun bir uzman aracılığıyla dinlenmesi veya arabulucunun çocukla özel bir görüşme yapması şeklinde olabilir. Ancak çocuk, sürece bir taraf olarak katılmaz ve anlaşmaya zorlanamaz.

Aile içi şiddet durumunda arabuluculuk güvenli midir?

Aile içi şiddet veya şiddet tehlikesi varsa, arabuluculuk süreci önerilmez. Zira taraflar arasında özgür iradeye dayalı bir müzakere ortamı kurmak mümkün olmayabilir. Ancak, tarafların her ikisi de kabul ederse ve arabulucu gerekli güvenlik önlemlerini (örneğin ayrı odalarda görüşme gibi) alırsa, istisnai durumlarda denenebilir.

Aile arabuluculuğu kararları yasal olarak bağlayıcı mıdır?

Arabuluculuk süreci sonunda tarafların imzaladığı anlaşma belgesi, bir avukat veya noter tarafından onaylandığında veya mahkemeye sunularak "icra edilebilirlik şerhi" alındığında, aynı bir mahkeme kararı gibi yasal olarak bağlayıcı ve icra edilebilir hale gelir.

Nafaka ve mal paylaşımı arabuluculukta nasıl belirlenir?

Arabuluculukta taraflar, yasal sınırlar içinde kalmak kaydıyla, nafaka miktarı ve mal paylaşımı konusunda serbestçe anlaşabilirler. Arabulucu, taraflara adil ve sürdürülebilir bir çözüm bulmaları için yardımcı olur, mali durumlarını ve gelecek ihtiyaçlarını analiz etmelerini sağlar. Anlaşma, kanunun emredici hükümlerine aykırı olamaz.

---

Uzman Hukuki Destek: Aile arabuluculuğu, boşanma, velayet ve diğer aile hukuku uyuşmazlıklarınızda profesyonel ve çözüm odaklı destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Bu karmaşık süreçte haklarınızı korumak ve en doğru adımları atmak için uzman ekibimizden yardım almanız önemlidir.

İç Linkleme Bölümü

• Arabuluculuk Süreci ve Müzakere Teknikleri
• Anlaşmalı Boşanma Davası
• Çekişmeli Boşanma Davası

---

Kaynaklar & Referanslar

1. Türk Medeni Kanunu (TMK) (4721 Sayılı): Özellikle Aile Hukuku kitabında yer alan boşanma, velayet ve mal rejimlerine ilişkin maddeler (Madde 161-281).
2. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK) (6325 Sayılı): Arabuluculuğun temel ilkelerini, sürecini ve sonuçlarını düzenleyen temel kanun.
3. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği: Kanunun uygulanmasına ilişkin detayları içeren yönetmelik.
4. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Kararları: Aile hukukuna ilişkin güncel içtihatlar ve emsal kararlar.
5. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları: Farklı daireler arasındaki içtihat farklılıklarını gideren ve yol gösteren kararlar.
6. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS): Madde 8 (Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı) ve ilgili AİHM kararları.
7. Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme: Çocuğun üstün yararı ilkesini temel alan uluslararası belge.
8. Adalet Bakanlığı, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü, Arabuluculuk Daire Başkanlığı Yayınları: Türkiye'deki arabuluculuk uygulamaları ve istatistikleri hakkında resmi kaynak.
9. Fisher, R., Ury, W. L., & Patton, B. (1991). "Getting to Yes: Negotiating Agreement Without Giving In". Müzakere teknikleri üzerine temel bir eser.
10. Sunar, L. (2018). "Aile Arabuluculuğu". Konuyla ilgili akademik bir monografi.